Kontynuujemy nasz cykl poświęcony obrazom i figurom świętych jakie można zobaczyć w Racławicach Śląskich. 25 listopada pamiętamy o Świętej Katarzynie, patronce kolejarzy.

Życiorys Świętej Katarzyny

Mimo, że Święta jest bardzo popularna to historycy mają wiele wątpliwości dotyczących jej życiorysu. To w czym się wszyscy zgadzają to fakt, że Katarzyna była majętną, piękną i jedną z najmądrzejszych kobiet w Aleksandrii. Władająca kilkoma językami miała zginąć śmiercią męczeńską. Nie jest znana dokładna data jej urodzin, ale żyła prawdopodobnie na przełomie III i IV wieku. Jedna z legend głosi, iż zginęła w dniu 25 listopada. Właśnie tego dnia pamiętamy o Świętej Katarzynie.

Wielu mężczyzn starało się o jej względy, ale bezskutecznie. Katarzyna odrzucała każdą propozycję. Kandydaci mieli postawione nader wysokie wymagania. Musieli przyszłej Świętej dorównać w bogactwie, mądrości, urodzie i współczuciu. Uważano, że tylko jeden kandydat może spełnić powyższe wymagania - Jezus Chrystus. Śpiącej Katarzynie we śnie objawił się Jezus zakładając na jej palec złoty pierścionek zaręczynowy.

Pewnego razu do Aleksandrii przyjechał cesarz, który zorganizował wielkie święto ku czci bogów pogańskich. Katarzyna nie mogąc znieść koszmarnych obrzędów udała się do cesarza i zaproponowała mu pojedynek filozoficzny. Miała zmierzyć się słownie z 50 najmądrzejszymi filozofami pogańskiej wiary. Wierzyła, że Jezus da jej potrzebną wiedzę by wygrać ten pojedynek. Zwyciężyła, co więcej udało się nawrócić wszystkich cesarskich filozofów. Cesarz nie wytrzymał i nakazał spalić ich żywcem. Ci idąc na śmierć błagali Katarzynę, by ta modliła się do Boga z prośbą o wybaczenie wcześniejszych grzechów. Później cesarz zaproponował Katarzynie małżeństwo. Ona oczywiście odmówiła. Cesarz skazał przyszłą świętą na dwugodzinne biczowanie, wtrącił do więzienia i głodził. Katarzyna w tym czasie zdołała nawrócić małżonkę cesarza i kilkuset żołnierzy.

Po dwunastu dniach cesarz ponowił swoją propozycję, ale po raz kolejny spotkał się z odmową. Za karę Katarzyna miała zostać posiekana przez koło z przymocowanymi mieczami i nożami. Przy wykonywaniu kary koło złamało się. Legenda podaje, że to przybyły anioł je złamał.

Widząc całą sytuację żona cesarza o imieniu Augustyna poprosiła o łaskawość dla Katarzyny. Dla cesarza była to obraza. Skazał swoją małżonkę na męczeńską śmierć, a Katarzyna została ścięta. Z jej szyi zamiast krwi popłynęło mleko. Zwłoki świętej znaleziono później na Górze Synaj.

Katarzyna w ikonografii.

Katarzynę przedstawia się najczęściej jako bardzo młodą osobę z następującymi atrybutami: piórem (symbolizującym mądrość), kołem z nożami do łamania kości (odnoszącymi się do tortur jakich doznała święta). Na głowie ma koronę. W dłoni często trzyma palmę symbolizującą męczeństwo, książkę oznaczającą wiedzę lub miecz nawiązujący do ścięcia Katarzyny.

Katarzyna to najpopularniejsza patronka. Patronuje nie tylko kolejarzom, ale i przedstawicielom wszystkich zawodów związanych z kołem. Patronuje także żonom, młynarzom, grabarzom, adwokatom, notariuszom.

Katarzynki

Dziś zapomniane już Katarzynki traktowano dawniej jako męski odpowiednik Andrzejek. 25 listopada odbywały się wróżby mężczyzn dotyczące przyszłych żon, związku małżeńskiego i miłości. Zwyczaj Katarzynek mniej więcej od stu lat wymazuje się z naszej tradycji ludowej.

Święta Katarzyna w Racławicach Śląskich

W naszym kościele parafialnym znajduję się potężny obraz przedstawiający Katarzynę oraz figura umiejscowiona z prawej strony ołtarza głównego (w prezbiterium).

Obraz umiejscowiony jest na tylniej ścianie kaplicy Matki Boskiej Buszczeckiej. Wiadomo, że w Racławicach oddawano dużą cześć Katarzynie, dlatego przypuszczalnie wspomniany malunek pochodzi ze starego kościoła, zniszczonego ponad 200 lat temu. Figura Świętej Katarzyny pochodzi z 1908 roku. W czasie zakupienia figury potężny obraz Katarzyny został odnowiony.

Figura Świętej

Figura Świętej

Katarzyna ma na głowie koronę. Z prawej strony widać koło z nożykami nawiązujące do tortur. W lewej dłoni Święta trzyma palmę.

Obraz Świętej

Obraz Świętej

Na obrazie Katarzyna to piękna i młoda kobieta trzymająca w lewej dłoni palmę. Na głowie ma koronę, a u jej stop znajduje się miecz oraz książka. Po lewej stronie widać koło. W oddali z prawej strony znajduje się kościół co może nawiązywać do wielkiej wiary Katarzyny. Nad głową świętej krążą aniołowie. Światłość ze strony nieba może oznaczać, że mądrość Katarzyny w sprawach wiary to wiedza przekazana od samego Chrystusa.